Özet:

Betonarme yapı sisteminin en önemli taşıyıcı yapı malzemesi olan betonun basınç dayanımı tespiti ve denetiminde kullanılan küp veya silindir şekilli numunelerin, betonun gerçek anlamda basınç dayanımını temsilinde geçerli dönüşüm katsayıları hala tartışılmaktadır. Özellikle yüksek dayanımlı betonlarda, kesit alanından bağımsız, ancak şekline ve basınç dayanımı değerine bağlı olarak numunenin yük altındaki kırılma davranışı farklılıkları, gerçek sonuçların belirlenmesinde tereddütlere neden olmaktadır. Bu durum, özellikle denetim veya olası anlaşmazlıkların çözüm noktasında, yürürlükte olan standartlardaki dönüşüm katsayılarının tartışılır olmasından kaynaklı olarak, taraflar arasında karmaşıklıklara, yanılgılara veya haksızlıklara neden olabilmektedir. Bu çalışmada öncelikle, Türkiye’nin bazı bölgelerinde karşılaştırma amaçlı yapılan çok fazla sayıdaki basınç dayanımı deney sonuçları elde edilmiş, bu sonuçlar derlenerek küp ve silindir numuneler arasındaki ilişki istatistiksel metodlarla kurulmaya çalışılmış, bir bağıntı elde edilmiş ve sonuçlar irdelenerek yorumlanmaya çalışılmıştır. Daha sonra, kurulan ilişkinin doğrulanması amacıyla yapılan çalışmada laboratuvar ölçeğinde üretilen betonlardan alınan numunelerin basınç dayanımları, ilk bölümde kurulan bağıntı ile karşılaştırılmıştır. Sonuç olarak, taşıdığı niteliklerle birlikte aslında karmaşık bir yapıya sahip olan betonun basınç dayanımı sonuçlarının değerlendirilmesinde tereddütleri ve anlaşmazlıkları ortadan kaldırmak için, bir çok ülkede olduğu gibi ülkemizde de sadece silindir numune kullanılmasının gerekliliği sonucuna ulaşılmıştır.