Özet:

Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde sanayileşme ve kentleşmenin etkisiyle kaynakların aşırı kullanımı ve tüketimi sonucu ortaya çıkan atık miktarı da sürekli artış göstermektedir. Bütün dünyada giderek artan atıklar insanların hayat kalitesini olumsuz yönde etkilemektedir. Atıkların yeniden işlenmesi ya da geri dönüşüm malzemesi olarak farklı sektörlerde değerlendirilmesi bu sorunun bir çözümü olarak görülmektedir. Bu çalışmada, organik kökenli odunların yakılması ile elde edilen ve bir atık olan odun küllerin mineral bir katkı olarak çimento harcının bazı özelliklerine etkisi incelenmiştir. Bu amaçla çalışmada bağlayıcı olarak Portland çimentosu (CEM I 42.5 R) kullanılmıştır. İlk olarak deneylerde kullanılmak üzere meşe ve çam odunları seçilmiş ve bu iki tür odun yakılarak yeterli miktarda meşe külü ve çam külü elde edilmiştir. Daha sonra elde edilen her iki külün kimyasal kompozisyonu ve mineralojik özellikleri XRF ve XRD metotları kullanılarak belirlenmiştir. Ardından meşe külü ve çam külü %5, %10 ve %15 oranlarında çimento ile ikame edilerek çimento hamur ve harç karışımları hazırlanmıştır. Çimento harçlarında işlenebilirlik sabit tutulmuştur. Hazırlanan çimento hamurlarında kıvam suyu, priz başı ve priz sonu ile genleşme deneyleri gerçekleştirilmiştir. Çimento harçlarında ise sabit işlenebilirlik için yayılma tablası deneyi yapılmıştır. Daha sonra hazırlanan taze harçlar 40x40x160 mm boyutlu ve üç gözlü çelik kalıplara dökülerek prizmatik harç numuneleri üretilmiştir. Harç numuneleri, 24 saat sonra kalıptan çıkarılarak 7 ve 28 gün boyunca standart laboratuvar kürü uygulanmıştır. Harç numuneleri üzerinde birim hacim ağırlık (BHA), su emme oranı, eğilmede çekme dayanımı ve basınç dayanımı deneyleri ilgili standartlara uygun şekilde yapılmıştır. Deney sonuçları ilgili standart ve literatür ile karşılaştırılarak değerlendirilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre; meşe ve çam küllerinin çimentonun priz başı süresini kısaltırken priz sonu sürelerini uzattığı gözlenmiştir. Diğer taraftan çimento harç karışımlarında meşe ve çam külü ikame oranı arttıkça birim hacim ağırlığı değerleri ile eğilmede çekme dayanımı ve basınç dayanımı değerlerinin azaldığı tespit edilmiştir. Buna karşılık harç karışımlarında her iki kül ikame oranı arttıkça su emme oranı değerleri de doğru orantılı olarak artmaktadır.