Özet:

Türkiye dünya bor rezervlerinin %73’ünden fazlasına sahiptir. Türkiye’nin çeşitli bölgelerine yayılmış halde bulunan kolemanit (mineral bakımından zengin bir bor çeşidi) konsantratör tesislerinde zenginleştirilmektedir. Bu işlemler esnasında önemli miktarda B2O3 ve kil içeren atıklar meydana gelmektedir. Son yıllarda kolemanit konsantratör tesislerinde oluşan bu atıkların çimentolu sistemlerde kullanılmasında dair çok sayıda araştırma yürütülmektedir. Türkiye’nin bor bakımında zengin yataklara sahip oluşu, gelecekte de bu çalışmaların sürdürüleceğini göstermektedir. Ancak bu atıkların kil içeriyor olması çimentolu sistemlerde bazı sorunları da beraberinde getirecektir. Bu çalışmada öğütülmüş kolemanit konsantratör atıklarının farklı çimento tipleri ile kullanılması durumunda kuruma-büzülme davranışlarındaki etkisi araştırılmıştır. Çimento olarak CEM I, CEM II, CEM III, CEM IV ve Beyaz Portland çimentosu kullanılmış, kullanılan çimentoların yerine %10, %20 ve %30 oranlarında kolemanit konsantratör atığı kullanılmıştır. 4x4x16 cm boyutlarında örnekler üretilmiş ve 28 günlük kürleme sonunda örneklere sertleşmiş birim hacim ağırlığı, ultrasonik ses geçiş hızı, eğilme ve basınç dayanımı testleri uygulanmıştır. Bununla birlikte ASTM C 596’ya göre kuruma-büzülme testleri uygulanmıştır. Kolemanit konsantratör atığı kullanımının bütün çimento tipleri için mekanik özellikleri olumsuz etkilediği gözlenmiştir. Aynı şekilde kolemanit konsantratör atığı kullanımı bütün çimento tipleri için kuruma-büzülme değerlerinin artmasına neden olmuştur. Deneysel sonuçlar bu artıştan en çok CEM IV tipi çimento ile üretilen örneklerin etkilendiğini göstermiştir.