Özet:

Kış aylarında düşük atmosferik sıcaklıklar, taze betonun priz ve dayanım kazanım süreçlerini olumsuz etkileyerek yapı kalitesi ve güvenliğini tehdit etmektedir. Bu nedenle Türkiye’de karasal iklimin hâkim olduğu bölgelerde uzun süren kış mevsimlerinde beton imalatı içeren inşaat işleri durmakta ve Kuzeydoğu Anadolu Kalkınma Ajansı (KUDAKA) tarafından 2014 yılında yayınlanan raporda bu durgunluğun bölge ekonomilerini son derece olumsuz bir şekilde etkilediğine vurgu yapılmaktadır. Bu çalışmada, düşey betonarme taşıyıcı elemanların (kolon, perde vb.) kış koşullarında imalatı sırasında karşılaşılan soğuk hava kaynaklı sorunlara yönelik bir çözüm olarak, yalıtım malzemesi olarak yaygın şekilde kullanılan taş yününün kalıp koruma uygulamasındaki etkinliği deneysel olarak değerlendirilmiştir. Düşük sıcaklıklar, taze betonun hidratasyon sürecini yavaşlatarak priz alma süresini uzatmakta, dayanım gelişimini olumsuz yönde etkilemekte ve nihai yapısal performansı riske atabilmektedir. Bu bağlamda, taş yünü gibi yalıtım malzemelerinin betonun ilk kür sürecindeki ısı kayıplarını minimize etme potansiyeli, kışın güvenli betonarme imalatı açısından önem taşımaktadır. Çalışmanın amacı, taş yünü sargısının soğuk hava koşullarında beton dayanımına etkisini belirlemek ve bu kapsamda olgunluk-dayanım ilişkilerini ortaya koymaktır. Araştırmada C30/37 sınıfı beton ile hazırlanan ve kalıplarına taş yünü sarılan silindirik numuneler, -20 °C’ye kadar düşen ortam sıcaklıklarında 28 gün boyunca kürlenmiştir. Elde edilen veriler, taş yünüyle kalıbı korunan numunelerin ilk 72 saat sonunda, korunmayanlara kıyasla ortalama %30 daha yüksek eksenel basınç dayanımı gösterdiğini ortaya koymuştur. 28 günlük hedef dayanım olan 37 MPa esas alındığında, taş yünü korumalı numunelerde dayanım kazanımı %57, korumasız numunelerde ise %48 olarak hesaplanmıştır. Ayrıca olgunluk yöntemi ile sıcaklık-zaman faktörleri belirlenmiş ve taş yünü sargısı ile kalıp koruması uygulanan numunelerde bu değerlerin 3 ve 7 günlük süreçlerde korunmayanlara göre daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Bu doğrultuda, C30/37 sınıfı beton için iki farklı olgunluk –dayanım korelasyonu önerilmiştir.